Coronavirus: Uganda yemeje umurwayi wa mbere wa Covid-19, Tanzania na DR Congo bariyongera

Leta ya Uganda yaraye itangaje umurwayi wa mbere wa coronavirus, iki gihugu kikaba kiri mu bya nyuma byo muri aka karere k’Afurika y’uburasirazuba byari bisigaye bitaragerwamo n’iki cyorezo.

Uwo murwayi ni umugabo ukomoka muri Uganda w’imyaka 36 y’amavuko wageze ku kibuga cy’indege mpuzamahanga cya Entebbe avuye i Dubai.

Mbere yaho kuri uwo munsi w’ejo ku wa gatandatu, Perezida Yoweri Museveni wa Uganda yari yatangaje ingamba zikaze kurushaho ku mipaka yose y’iki gihugu, ingamba zijyanye no guhagarika ingendo.

Hagati aho, muri Tanzania abanduye coronavirus biyongereye bagera kuri 12 bavuye kuri 6, muri Repubulika ya Demokarasi ya Kongo naho bageze kuri 30 bavuye kuri 23.

Ubwo uwo mugabo yageraga ku kibuga cy’indege mpuzamahanga cya Entebbe, yahindaga umuriro mwinshi - nyuma ibizamini byo kwa muganga biza kwemeza ko arwaye coronavirus.

Abandi bagenzi bari kumwe na we muri iyo ndege ya kompanyi ya Ethiopian Airlines bashyizwe mu kato nkuko bikorwa nk’itegeko muri iki gihugu. Abategetsi bavuga ko abo bari kugenzurwa.

Ku mugoroba w’ejo ku wa gatandatu, Perezida Museveni yatangaje ko ingendo zose z’indege zitwara abagenzi zerekeza mu gihugu ziza guhagarikwa guhera saa sita z’ijoro zo kuri iki cyumweru.

Hari ingendo zimwe zicyemewe

Ingendo kandi zo ku butaka no mu mazi zambuka imipaka zizagabanywa ku buryo bukomeye, nkuko Museveni yabivuze. Indege zitwara imizigo ndetse n’imodoka z’amakamyo zo zemerewe gukomeza gukora.

Indege z’umuryango w’abibumbye n’iz’ubutabazi bwihuse zishobora kugera mu gihugu ariko zibanje guhabwa uruhushywa rw’umwihariko na leta ya Uganda.

Abategetsi bo muri Uganda bamaze igihe banengwa nyuma yaho abaturage bamwe n’abanyamahanga binubiye kuba babaho mu buzima bubi iyo bashyizwe muri ako kato abageze mu gihugu bashyirwamo by’itegeko.

Abo binuba bavuga ko hoteli bashyirwamo idafite ibikoresho bihagije, kandi bakaba ari bo biyishyurira.

Abandi bagenzi bamwe bagiye bashobora kunyura mu rihumye inzego z’umutekano n’izishinzwe gupima abinjira mu gihugu, ndetse bamwe mu basabwe kwishyira mu kato ntabwo bakurikije ayo mategeko, nkuko umunyamakuru wa BBC Catherine Byaruhanga uri i Kampala abivuga.

Jane Aceng, Minisitiri w’ubuzima wa Uganda, avuga ko ingendo nyinshi mu ngendo zerekeza mu gihugu zizahagarikwa kuko uburyo bwo gushyira mu kato butari gukora.

Nta gahunda ihari muri Uganda yo gupima Covid-19 indwara yo mu myanya y’ubuhumekero iterwa n’ubu bwoko bushya bwa coronavirus abantu benshi kuko nta bushobozi buhagije igihugu gifite.

Ahandi mu karere bimeze gute?

Kugeza kuri iki cyumweru, muri aka karere u Burundi ni bwo busigaye butaragerwamo na coronavirus.

Ni mu gihe mu Rwanda abarwayi bayo ari 17, muri Tanzania biyongereye bagera kuri 12 bavuye kuri 6, muri Repubulika ya Demokarasi ya Kongo naho bageze kuri 30 bavuye kuri 23 - n’umugabo imaze kwica muri iki gihugu.

Perezida John Magufuli yavuze ko umunani muri abo barwayi ari Abanyatanzania naho abandi bane basigaye ari abanyamahanga, avuga ko guhera ejo ku wa mbere, abasura Tanzania bose bavuye mu bihugu byiganjemo coronavirus bazajya bashyirwa mu kato k’iminsi 14 kandi ari bo birihira.

Magufuli yavuze ko iyo ngamba ireba n’Abanyatanzania basubira iwabo.

Amateraniro y’amadini arakomeza muri Tanzania

Magufuli, usanzwe asengera muri Kiliziya Gatolika, ubwo yari yagiye gusenga kuri iki cyumweru mu murwa mukuru Dodoma, yavuze ko kuri ubu amateraniro y’amadini azakomeza kubaho.

Ati " Ntabwo dushobora kugamburuzwa n’iyi coronavirus ngo tunanirwe kurangamira Imana ngo tureke kandi no guteza imbere ubukungu bwacu".

"Iyi ndwara izacika nkuko izindi nyinshi zacitse. Ariko dukwiye gukomeza kwigengesera nkuko inzobere zikomeje kubitugiramo inama".

Leta ya Tanzania isanzwe yarafashe ingamba zo gufunga amashuri arimo na za kaminuza ndetse no guhagarika ibikorwa byose by’imikino mu gihe nibura cy’iminsi 30. Inama na zo zaraciwe.

Muri Kenya ho haracyari abarwayi 7.

Uwo mugabo wishwe na coronavirus muri DR Congo ku mugoroba wo ku wa gatanu, yari umuganga ukora mu biro bya minisitiri muri icyo gihugu, nkuko ibitangazamakuru byaho bibivuga.

Abo mu muryango we bavuze ko bayimusanzemo ku wa gatatu w’iki cyumweru, hashize iminsi 10 asubiye mu gihugu avuye mu rugendo mu Bufaransa aho yitabiriye igitaramo cy’umuhanzi Fally Ipupa ukomoka muri DR Congo.

Ishami ry’umuryango w’abibumbye ryita ku buzima (OMS/WHO) rivuga ko muri Afurika ubu hamaze kwemezwa abantu 1,117 banduye Covid-19 bari mu bihugu 42 by’Afurika.

Ku isi, abantu barenga 300,000 bamaze kuyandura, abarenga 13,000 imaze kubica naho abarenga 95,000 bamaze kuyikira.

BBC

IZINDI NKURU
Ibitekerezo(0)
Tanga Igitekerezo