Koreya ya Ruguru ku wa gatandatu yarashe misile yo mu bwoko bwa ’ballistic’ yambukiranya imigabane (ICBM) mu myitozo "itunguranye" yo kwemeza ubushobozi bw’iyo ntwaro, nkuko byavuzwe n’igitangazamakuru cya leta.
Yagurutse intera ya kilometero 900 mu gihe cy’iminota 67, igwa mu nyanja y’Ubuyapani.
Koreya ya Ruguru yavuze ko iryo gerageza rya misile ryerekanye ko iki gihugu gifite ubushobozi bwo guhangana n’ingabo z’abanzi nk’Amerika na Koreya y’Epfo.
Bibaye mbere y’imyitozo ya gisirikare ihuriweho n’Amerika na Koreya y’Epfo yo mu kwezi gutaha kwa gatatu, imyitozo igamije gufasha kwirinda inkeke zikomeje kwiyongera z’ibitero by’intwaro kirimbuzi bya Koreya ya Ruguru.
Abategetsi bo muri Koreya ya Ruguru bakangishije gucunshumurira kwihimura "gukomeye mu buryo butigeze bubaho mbere" ku myitozo iyo ari yo yose nk’iyo. Koreya ya Ruguru ishimangira ko iyo myitozo ari iyo kwitegura kuyitera.
Ibi byashimangiwe mu gitondo cyo kuri iki cyumweru na Kim Yo-jong, mushiki w’umutegetsi wa Koreya ya Ruguru Kim Jong-un.
Yo-jong yavuze ko ibikorwa ibyo ari byo byose by’ubushotoranyi bizahura n’igisubizo "gikomeye kandi kirenze".
Yanashishikarije Amerika gusoza ibyo yise "inkeke" ku butegetsi bwa Koreya ya Ruguru.
Ariko yongeyeho ko umurwa mukuru Séoul wa Koreya y’Epfo utazatumberezwaho ibisasu bya misile bya Koreya ya Ruguru.
Ku wa gatanu, Koreya ya Ruguru yarase ubushobozi bwayo bwa gisirikare, mu karasisi kari karimo na misile zambukiranya imigabane (ICBM) zirenga 10.
Iyo misile Koreya ya Ruguru yarashe ku wa gatandatu, ni yo ya mbere irashe kuva yarasa indi ku itariki ya mbere y’ukwezi kwa mbere uyu mwaka.
Yidumbuye mu mazi yo mu burengerazuba bw’ikirwa (izinga mu Kirundi) cya Hokkaido, cyo mu karere ntavogerwa k’ubukungu k’Ubuyapani, ku isaha ya saa kumi n’ebyiri n’iminota 27 z’umugoroba (18:27) ku isaha yaho, nkuko byavuzwe na Minisitiri w’intebe w’Ubuyapani Fumio Kishida.
Akarere ntavogerwa k’ubukungu, cyangwa ’exclusive economic zone’ (EEZ), ni agace ko mu nyanja igihugu kiba gifiteho ububasha. Akarere k’Ubuyapani gafite uburebure bwa kilometero 370 uvuye ku nkombe y’Ubuyapani.
Umuvugizi wa leta y’Ubuyapani Hirokazu Matsuno yavuze ko iyo misile yageze ku butumburuke bwa kilometero 5,700.
Nubwo ubwo butumburuke buri hejuru cyane - ubundi ubutumburuke bwo hejuru busanzwe ni kilometero hafi 100 - ubwo si bwo butumburuke bwa mbere bwo hejuru cyane misile ya Koreya ya Ruguru igezeho.
Mu kwezi kwa cumi na kumwe mu 2022, misile ya ICBM ya Koreya ya Ruguru yageze ku butumburuke bwa kilometero 6,100.
Misile zo mu bwoko bwa ICBM ziteye impungenge ku buryo bw’umwihariko kubera intera ndende zishobora kugeramo, zikaba zishobora kugera no muri Amerika.
Minisitiri w’ingabo w’Ubuyapani Hamada Yasukazu yavuze ko iyo misile yo ku wa gatandatu yari gushobora gukora ibyo (kuba yagera muri Amerika), ikaba yashoboraga kugera mu ntera ya kilometero 14,000.
Matsuno, wa muvugizi wa leta y’Ubuyapani, yagize ati: "Uru rukurikirane rw’ibikorwa bya Koreya ya Ruguru ruteje inkeke ku mahoro n’ituze ry’Ubuyapani n’amahanga, kandi ntibishobora kubabarirwa na gato".
Gahunda ya Koreya ya Ruguru ya misile zo mu bwoko bwa ’ballistic’ n’intwaro kirimbuzi, yabujijwe n’akanama k’umutekano k’umuryango w’abibumbye (ONU/UN).
Ariko ibi ntibyabujije Koreya ya Ruguru gukomeza gukora intwaro, no gukora akarasisi ka gisirikare inshuro nyinshi ko kuzirata.
BBC
